جامعه شناسی فاطمیه

از منظر جامعه‌شناسانه به جای اینکه ریشه غربت حضرت زهرا(س) را در یکی دو نفر ظالم و غاصب دنبال کنیم و آنها را مقصرین غصب حق ولایت و فدک جلوه بدهیم، باید دلایل آن را در میان مردم مدینه جستجو کنیم؛ و الّا در هر جامعه‌ای، عده‌ای افراد بد و ظالم وجود دارند و این مختص جامعه مدینه نیست.

یکی از مهمترین سؤالاتی که در سوگواری‌های ایام فاطمیه می‌بایست با تحلیل جامعه شناختی از شهر مدینه به آن پاسخ داده شود، این است که چرا حضرت زهرا(س) و امیرالمؤمنین(ع) بعد از رحلت پیامبر(ص) غریب واقع شدند؟ و ضرورت دارد تا علت غربت اولیای الهی را بررسی کنیم.

برخلاف آنچه عموماً پیرامون دوران پس از رحلت پیامبر اسلام(ص) از دشمنی چند نفر نسبت به اهل بیت پیامبر(ص) بیان می‌گردد، باید بپذیریم که اکثریت بالایی از مدینۀ آن روزگار با دشمنی و یا سکوتشان به نوعی از ظلم حمایت کردند. و نمی‌توان این واقعیت اجتماعی را نادیده گرفت.

اصلی‌ترین داغ ایام شهادت حضرت زهرا(س) این است که چرا دختر پیغمبر(ص) در جامعۀ مدینه غریب می‌ماند؟ و مردمی که رابطه پیامبر(ص) با ایشان برایشان اظهرُ من الشمس بود، در مقابل حق طلبی حضرت ساکت ماندند، و او را تنها گذاشتند و اجازه دادند به دختر پیامبر و امیرالمؤمنین علی(ع) ظلم شود؟

از منظر جامعه‌شناسانه به جای اینکه ریشه غربت حضرت زهرا(س) را در یکی دو نفر ظالم و غاصب دنبال کنیم و آنها را مقصرین غصب حق ولایت و فدک جلوه بدهیم، باید دلایل آن را در میان مردم مدینه جستجو کنیم؛ و الّا در هر جامعه‌ای، عده‌ای افراد بد و ظالم وجود دارند و این مختص جامعه مدینه نیست.

واقعیت این است که از همان روزهای ابتدایی پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) تاکنون شاهد تقابل دو دیدگاه اسلام سیاسی و یک الگوی معنویت غیرسیاسی در جامعه اسلامی بوده و هستیم. و حضرت زهرا(س) اولین شهیده‌ای است که در مقابل جامعه‌ای که ظلم را می‌دید و همراهی و سکوت کرده بود، غریبانه ایستاد.